Mutfak Kültürleri ve Sağlığımız
Çoşkun Aral
Bugüne kadar birçok ülke gördüm, her kıtaya gittim. İnsanların beslenme alışkanlıkları ve damak tatları her kültürde farklı. Yani, her ülkenin farklı, özel bir mutfak kültürü var.
Dünya mutfaklarının başında Çin mutfağı geliyor. En eski, en büyük uygarlıklardan biri... Kocaman bir ülke, her bölgesi farklı bir coğrafya ve iklim... Sonuç, binlerce farklı yemek, farklı tatlar ama Uzak Doğru mutfak kültüründe en önemli yiyecek pirinç ve soya fasulyesi. Her yemeğin yanında mutlaka pirinç oluyor. Başlıca sos da soya sosu. Soya sosları çok tuzlu. Çinliler sebzeleri yağda, yüksek ateşte kavuruyor. Bu yöntem vitaminlerin ölmesini engelliyor ama zararlı bakterileri vemikropları tam olarak öldürmüyor. Ya Japon usulu çiğ balık! Adı üstünde, hiç pişmiyor ama yanında bir yeşil hardal var ki zehir mi zehir.
İtalyanların geleneksel mutfağında makarna, spagetti ve pizza gibi unlu yiyecekler. ön planda. Lezzetine söz söylemeyelim ama salamlı, sosisli, jambonlu yemekler, tereyağlı, kremalı soslar bu mutfağı da bir mayın tarlasına çeviriyor... Fransız mutfağı peynir çeşitleriyle ünlü. Sofranın başlıca içeceği kırmızı şarap doğrudan 'kalbinize hitap ediyor'... Ama sorun bakalım enfes merloların yanında genellikle ne var: kırmızı et! Hem de ızgaralık, yağlı kanlı kırmızı et. Ve şarap şişesinin üstünde o tehlikeli tavsiyle: 'Özellikle kırmızı etle tüketin.'
Arap mutfağı, sıcak ülkelerin tipik etlik hayvanının 'işgali altında': koyunlar. O enfes kebapları başka etlerden de yaparsınız ama orijinali koyun etidir, en yağlı etlerden biri. Et kömür ateşinde 'yağlı yağlı' cızırdayacak ki kebap lezzetli olsun... 'Kebap yiyeyim ama ağzım dilim de kavrulsun mu diyorsunuz?' Gelsin kebabın yanında çesit çesit acı biber... Allahtan Arap yemeklerinin yanında yoğurt ve nohut eksik olmuyor. Mezelerin iki ana malzemesi... Patlıcanı da unutmayın.
Daha birçok mutfağı saymadım ama şunu ekleyeyim, bitireyim: Beyaz et, beyaz yet, beyaz et... Uzmanların dilinden bu söz düşmüyor ama bence tavsiyeler biraz yanıltıcı. İnsanlar ne yesin? Bu önemli değil. Ölçülü ve dengeli yedikten sonra herşeyi yesin.
Yeni Hitit 1'den
